31 MART OLAYI

İkinci Meşrutiyet'in ilanından (1908) sonra, şeriatçıların ve ıslahata karşı olanların İstanbul'da bazı askerî birliklerin de katılmasıyla giriştikleri ayaklanma. 12-13 Nisan 1909'da patlak veren, ama bu tarih Rumî takvime göre 31 Mart'a denk geldiği için "31 Mart Olayı" diye adlandırılan ayaklanma, Volkan gazetesi ve Derviş Vahdeti ile İttihadı Muhammedi Cemiyeti'nin kışkırtmaları sonucunda 30 Mart'ı 31 Mart'a bağlayan gece Birinci Ordu'ya bağlı birliklerin subaylarını hapsedip, aralarına karışan ve ellerinde yeşil bayrak taşıyan softalarla birlikte Meclis yakınındaki Ayasofya alanında toplanarak "şeriat isteriz" diye bağırmaya koyulmalarıyla başladı. Ayrıca, sadrazam, Bahriye nazırı, Hassa Kuvvetleri komutanı, Meclis başkanı Ahmet Rıza Bey, vb. devlet ileri gelenlerinin görevden alınmasını isteyen ayaklanmacılar, Tanin gazetesi başyazarı Hüseyin Cahit (Yalçın) Bey'e benzettikleri Lazkiye milletvekili Emin Arslan'ı ve Adliye nazırı Nâzım Paşa'yı öldürüp, Bahriye nazırı Rıza Paşa'yı yyaraladılar. Abdülhamit II'nin ayaklanmacılara vekiller heyetinin istifa ettiğini bildirip, sadrazamlığa Tevfik Paşa'yı, Harbiye nazırlığına da Ethem Paşa'yı getirmesinden sonra, xİttihat ve Terakki üyülerinden bazıları İstanbul dışına kaçtılar; bazıları da saklandılar. Ama İttihat ve Terakki Cemiyeti, güçlü olduğu Selanik'te 4 Nisan 1909'da bir gösteri düzenleyip, ayaklanmayı bastırmak için İstanbul'a gidecek Hareket Ordusu'na gönüllü toplamaya başladı. Hareket Ordusu'nun 24 Nisan 1909'da Mahmut Şevket Paşa komutasında İstanbul'a girmesiyle , kısa süreli çatışmalar sonucunda ayaklanma bastırıldı. Abdülhamit II tahttan indirilip, Volkan gazetesi sahibi Derviş Vahdeti ve ayaklanmanın elebaşlarından on üç kişi idam edildi. Ayaklanmayı desteklemiş olan gazeteci Mizancı Murat ömür boyu Rodos'ta hapis, Mevlanzade Rıfat da on yıl sürgün cezasına çarptırıldılar.

"Atatürk'ün Hayatı" sayfasına geri dönüş